Wypis z przepisów budowlanych dot: schodów:
Rozdział 4
Schody i pochylnie (§ 66-71)
§ 66.
W celu zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach należy stosować schody stałe, a w zależności od przeznaczenia budynku - również pochylnie odpowiadające warunkom określonym w rozporządzeniu.
§ 67.
Zainstalowanie w budynku schodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni stałych.
§ 68.
1. Graniczne wymiary schodów stałych w budynkach o różnym przeznaczeniu określa tabela;
Przeznaczenie budynków | Minimalna szerokość użytkowa (m) | Maksymalna wysokość stopni (m) | |
biegu | spocznika | ||
1 | 2 | 3 | 4 |
Budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz mieszkania dwupoziomowe | 0,8 | 0,8 | 0,19 |
Budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zamieszkania zbiorowego oraz budynki użyteczności publicznej*), z wyłączeniem budynków zakładów opieki zdrowotnej, a także budynki produkcyjne*), magazynowo-składowe oraz usługowe, w których zatrudnia się ponad 10 osób | 1,2 | 1,5 | 0,17 |
Przedszkola i żłobki | 1,2 | 1,3 | 0,15 |
Budynki opieki zdrowotnej*) | 1,4 | 1,5 | 0,15 |
Garaże wbudowane i wolno stojące (wielostanowiskowe) oraz budynki usługowe, w których zatrudnia się do 10 osób | 0,9 | 0,9 | 0,19 |
W budynkach schody do piwnic, pomieszczeń technicznych i poddaszy nieużytkowych oraz w budynkach inwentarskich dojścia do poddaszy służących do przechowywania pasz słomiastych | 0,8 | 0,8 |
*) W przypadku tych budynków szerokość użytkową biegu schodowego i spocznika należy przyjmować z uwzględnieniem wymagań określonych w ust. 2.
2. W budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach produkcyjnych łączną szerokość użytkową biegów oraz łączną szerokość użytkową spoczników w klatkach schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji, na której przewiduje się obecność największej ich liczby, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, lecz nie mniej niż określono to w ust. 1.
3. Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych do budynku powinna wynosić co najmniej 1,2 m, przy czym nie może być mniejsza niż szerokość użytkowa biegu schodowego w budynku, przyjęta zgodnie z wymaganiami określonymi w ust. 1 i 2.
4. Szerokość użytkową schodów stałych mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w przypadku balustrady jednostronnej - między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. Szerokości te nie mogą być ograniczane przez zainstalowane urządzenia oraz elementy budynku.
§ 69.
1. Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych powinna wynosić nie więcej niż:
1) 14 stopni - w budynku opieki zdrowotnej,
2) 17 stopni - w innych budynkach.
2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków w zabudowie jednorodzinnej i w zabudowie zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej, mieszkań dwupoziomowych oraz dojść do urządzeń technicznych.
2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków jednorodzinnych, zagrodowych oraz mieszkań dwupoziomowych.
3. Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.
4. Szerokość stopni stałych schodów wewnętrznych powinna wynikać z warunku określonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokość stopnia, s - jego szerokość.
5. Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m.
6. Szerokość stopni schodów wachlarzowych powinna wynosić co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i kręconych szerokość taką należy zapewnić w odległości nie większej niż 0,4 m od poręczy balustrady wewnętrznej lub słupa stanowiącego koncentryczną konstrukcję schodów.
7. W budynku zakładu opieki zdrowotnej stosowanie schodów zabiegowych i wachlarzowych, jako przeznaczonych do ruchu pacjentów, jest zabronione.
8. W budynkach opieki zdrowotnej, a także budynkach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla osób starszych oraz niepełnosprawnych zabrania się stosowania stopni schodów z noskami i podcięciami.
Przed wykonaniem schodów należy pamiętać o tym że:
Wszystkie pomieszczenia przeznaczone dla ludzi, gdy ich podłoga znajduje się powyżej lub poniżej otaczającego je terenu, muszą mieć schody, pochylnie lub windy. Miejsce, w którym znajdują się schody, prowadzące do wyższych kondygnacji, nazywamy klatką schodową. W budynkach mieszkalnych lub przemysłowych, w których liczba kondygnacji przekracza 5, muszą być, oprócz schodów, dźwigi elektryczne dostępne z klatki schodowej. Schody odpowiadać muszą przepisom określonym w prawie budowlanym, które co jakiś czas jest nowelizowane i architekt powinien się na bieżąco z ewentualnymi zmianami zapoznać. Bezpieczeństwo ludzi wymaga, aby elementy schodów nie ulegały awarii ani podczas zwykłego użytkowania, ani w czasie pożaru. Nie wolno dopuścić do lawinowej awarii schodów, przy której utrata stateczności jednego elementu powoduje zniszczenie większej części konstrukcji schodów. Przepisy ppoż. oprócz wymagań dotyczących odpowiedniej odporności ogniowej konstrukcji schodów i klatek schodowych w wysokich budynkach zalecają założenie klap samoczynnie odprowadzających dym z klatki schodowej umieszczonych w stropodachach.
Schody składają się z:
- biegów,
- spoczników,
- podestów.
Spocznik jest umieszczony zwykle w połowie wysokości kondygnacji. Liczba stopni schodowych w jednym biegu nie powinna przekraczać 17. Najmniejsza użytkowa szerokość schodów wewnętrznych, służących do stałej komunikacji w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych bez dźwigów powinna wynosi 1,2 m, z dźwigami 1,1 m, w budynkach jednorodzinnych 0,7 m. Szerokość użytkowa spocznika w budynkach odpowiednio 1,5 m,1,2 i 0,8 m. Natomiast schody prowadzące do piwnic i strychów mogą być węższe.
Wysokość i szerokość stopnia wynika z długości kroku ludzkiego, który wynosi od 60 do 65 cm. Zależność tę, która kształtuje również nachylenie schodów wewnętrznych i zewnętrznych, ustala się na podstawie wzoru:
2 h + s = 60 65cm,
gdzie: h- wysokość stopnia, cm,
s – szerokość zasadnicza stopnia, nie licząc zwisu podnóżka, cm.
Ze wzoru wynika, że długość stopnia jest związana z jego wysokością; im wysokość jest mniejsza, tym schody są wygodniejsze , ale wtedy długość stopnia się zwiększa, same zaś schody zajmują więcej miejsca. Z tych względów zaleca się wysokość stopni: 20 cm w schodach prowadzących do piwnic i na strychy, 16,5 cm w schodach wewnętrznych między kondygnacjami budynków wielorodzinnych i publicznych, a 19 cm w budynkach jednorodzinnych.
W zależności od kształtu zaprojektowanych biegów w rzucie poziomym rozróżniamy następujące rodzaje schodów :
- Schody jednokierunkowe jednobiegowe (proste),
- Schody jednokierunkowe trójbiegowe,
- Schody jednokierunkowe zespolone,
- Schody zabiegowe jednobiegowe (łamane),
- Schody zabiegowe trójbiegowe,
- Schody zabiegowe zespolone,
- Schody powrotne jednobiegowe,
- Schody powrotne dwubiegowe,
- Schody powrotne trójbiegowe,
- Schody powrotne zespolone,
- Schody wachlarzowe jednobiegowe,
- Schody wachlarzowe zespolone,
- Schody kręcone,
- Schody spiralne.
Minimalna szerokość stopnia schodów łamanych, powrotnych i wachlarzowych nie może być mniejsza niż 27 cm w odległości 40 cm od poręczy balustrady. Szerokość stopni zewnętrznych schodów w budynkach użyteczności publicznej powinna wynosić co najmniej 35 cm. Minimalna wysokość przejść pod biegami, spocznikami i podestami schodów, mierzona pionowo, nie powinna być mniejsza niż 2,0 m w budynkach mieszkalnych, z wyjątkiem wejść do piwnic i strychów, gdzie dopuszcza się wysokość nie niższą niż 1,90 m.
Szerokość biegów i opoczników ewakuacyjnych w budynkach powinna zależeć od liczby osób przebywających na najbardziej zaludnionym piętrze. Według obecnie obowiązujących przepisów szerokość schodów zależy od liczby osób przebywających na piętrach; na każde 100 osób przyjmuje się 0,60 m szerokości biegu i spoczników. Jeżeli wyliczona szerokość przekracza 2,40 m to wykonuje się dodatkową klatkę schodową.
2).Schody żelbetowe.
Schody żelbetowe, najczęściej obecnie stosowane, mają następujące zalety i wady:
- monolityczne schody można kształtować w dowolne formy architektoniczne,
- żelbet jest tańszy od konstrukcji stalowych i od obrabianych stopni kamiennych
- schody prefabrykowane są stosowane nawet w budownictwie monolitycznym,
- konstrukcje żelbetowe nie wymagają żadnej konserwacji ani malowania,
- przy gładkiej powierzchni stopni łatwo utrzymać czystość częste zmywanie ich wodą.
- schody te są nieestetyczne
Rozróżniamy ze względu na schemat statyczny następujące typy schodów żelbetowych:
- schody z biegami wspornikowymi z betonu zbrojonego i z prefabrykowanych elementów żelbetowych mocowanych wspornikowo w murze,
- schody z biegami opartymi na ścianach lub belkach policzkowych,
- schody z biegami płytowymi.
Schody z biegami płytowymi, które mogą być wykonane zarówno z betonu monolitycznego jak i prefabrykowane. Żelbetowa płyta, ma na ogół grubość 8 cm, opiera się na belce spocznikowej i na belce podestowej. Stopnie nie współpracują z płytą, stanowią tylko jej dodatkowe obciążenie stałe. Dla mniejszej rozpiętości biegów można stosować płytę schodową załamaną w planie bez belek spocznikowych i liczyć jak belkę wolno podpartą o zróżnicowanym obciążeniu.
W systemie W-70 płyty biegowe zaprojektowano o grubości płyty nośnej 8 cm dla klatki schodowej dwubiegowej, a o grubości 16 cm dla klatki schodowej jednobiegowej. Szerokość płyt biegowych wynosi 108 cm. Płyty pracują jak belki wolno podparte, oparte wzdłuż czołowych obrzeży płyt spocznikowych i podestowych. Płytowe schody klatki schodowej dwubiegowej pokonują pół wysokości kondygnacji, tzn. 140 cm. Płyty spocznikowe mają szerokość modularną 120 cm, długości 240 i 480 cm oraz grubości 16 i 22 cm. Płyty spocznikowe są wyłącznie stosowane w klatkach schodowych dwubiegowych.
3) Schody stalowe.
Schody stalowe są znacznie lżejsze niż schody żelbetowe, jednakże niczym nieosłonięte nie wytrzymują długo wysokiej temperatury podczas pożaru. Z tych względów stosuje się je jako schody pomocnicze lub schody zewnętrzne, które nie są narażone na działanie ognia.
Policzki schodów bardzo lekkich wykonuje się z blachy grubości przynajmniej 5 mm, a w razie potrzeby wzmocnionej na krawędziach kątownikami. Silniej obciążone schody mają policzki z ceowników walcowanych o h= 140 mm. Stopnie najczęściej składają się tylko ze stopni z blachy gładkiej lub ryflowanej.
4) Schody drewniane.
Schody drewniane można wykonywać w domach jednorodzinnych nie wyższych niż dwie kondygnacje i w budynkach gospodarczych (dopuszcza się wykonanie tego typu schodów również w niskich budynkach użyteczności publicznej o klasie odporności pożarowej "D" LUB "E" w obudowabych odpowiednio klatkach schodowych). Popularnym materiałem, z którego wykonuje się schody, jest sosna, lecz należy ją zabezpieczyć przed ścieraniem przez założenie chodnika trzymanego przez mosiężne pręty zamocowane prostopadle do kierunku ruchu. Stopnie powinny być wykonane z drewna twardego takiego jak buk czy dąb. Schody drewniane zabezpiecza się przez lakierowanie , olejowanie itp.
. Istnieją następujące odmiany konstrukcji schodów drewnianych:
- Schody drabiniaste
- Schody policzkowe
- Schody z nakładanymi stopnicami.
5) Schody drewniane drabiniaste.
Schody drabiniaste, stosowane tylko jako dojście na strych, nie mają podstopni , maja duży kąt nachylenia dochodzący do 60°. Stopnice o grubości 4 -6 cm są wpuszczane na jaskółczy ogon w deski policzków.
Schody policzkowe maja stopnie osadzone na głębokości 2 cm w balach policzkowych o grubości 4- 7 cm. Grubość stopni wynosi 4 ¸ 5 cm, a grubość podstopni 2 - 3 cm.
Schody ze stopniami nakładanymi, zwanymi również siodłowymi, wymagają szerszych bali na policzki. Minimalna wysokość policzków w miejscu wykonania wcięć na stopnie powinna wynosić 15 cm. Stopnie drewniane są mocowane do belek nośnych za pomocą wkrętów, kołków lub kleju.